مدرسه قدس روستای درویشان

• نمونه کار هاى واقعى را با توجه به راهنماى نمره دهى ارزیابى کنند. دانش آموزان مى توانند ارزیابى خود را با در نظر گرفتن یکى از معیارهایى که در راهنما آمده است آغاز کنند و با تواناتر شدن در درک سایر معیار ها، آنها را نیز دخالت دهند. همین طور که دانش آموزان به تعیین مشخصات کار با کیفیت و نمره دادن به کارهاى واقعى مشغول مى شوند، عملکرد خود را بهتر ارزشیابى مى کنند. آنان با درک زبان راهنماى نمره دهى مى توانند نقاط قوت خود را بشناسند و براى بهبود کارهاى خود برنامه ریزى کنند.

 

• نمونه کارهاى بى نام و نشان را اصلاح کنند. دانش آموزان پا را از ارزشیابى فراتر مى گذارند و با در نظر گرفتن برخى معیار ها، کیفیت آنها را بهبود مى بخشند. آنان مى توانند به اصلاح نمونه ها بپردازند یا با نوشتن نامه براى صاحب نمونه کار، پیشنهاداتى را جهت بهبود کار به او گوشزد نمایند. این فعالیت به دانش آموزان کمک مى کند دریابند پیش از اصلاح کار خودشان چه کارهایى را باید انجام دهند.

 

• آزمون هاى تمرینى را بر اساس میزان درکشان از اهداف آموزشى و مفاهیم اساسى موضوع درس طرح کنند. دانش آموزان مى توانند این کار را در گروه هایى دو نفرى انجام دهند و با هم پیرامون آن چه باید در آزمون ها گنجانده شود، گفت و گو کنند و پاسخنامه آزمون را تهیه کنند.

 

• با دانش آموزان دیگر پیرامون پیشرفتشان صحبت کنند و تعیین کنند چه زمانى به موفقیت نزدیک مى شوند. وقتى دانش آموزان کیفیت کار خود را شرح مى دهند، درک عمیق ترى از خودشان و موضوعى که براى یادگرفتن آن تلاش کرده اند، پیدا مى کنند. دانش آموزان مى توانند به عوامل موثر در در پیشرفتشان اشاره کنند و از این طریق دیگران را نیز در موفقیتشان سهیم سازند.

 

باز خـــوردهاى مؤثر آمــــوزگار

" تو باید بیش تر مطالعه کنى، دست خط خیلى خوبى دارى، آفرین " آموزگاران معمولا از این جملات به عنوان واکنش در جهت تشویق یا عدم تائید عملکرد دانش آموزان استفاده مى کنند . اما با وجودى که این باز خورد ها از سال هاى دور استفاده مى شوند، در پیشرفت یادگیرى دانش آموزان ارزش محدودى دارند و چه بسا باعث دلسردى در دانش آموزان مشتاق یادگیرى شوند. همین طور نمرات (اعداد و نشانه هاى رمزى نظیر B ، 71 درصد ، 10/4 ، خوب، قابل قبول یا F ) ،حتى کمتر از جملاتى که ذکر شد، میزان یادگیرى دانش آموزان را تعیین مى کنند و آنان را از آن چه که براى پیشرفتشان ضرورى است، آگاه مى سازند. برعکس، گفته هاى آموزگار که تاکید اصلى آن بر کار دانش آموز باشد و نه وجوه شخصیتى او مى تواند سبب ایجاد انگیزه و اشتیاق به یادگیرى در او شود.

 

زمانى که هدف ما افزایش انگیزه دانش آموز و یادگیرى بیشتر او است، باز خورد هاى سازنده، دانش آموز را به آن چه که درست انجام داده است، راهنمایى مى کنند و با اشاره دقیق به نقاط قوت او، به او کمک مى کند که این جنبه هاى مثبت را حتى بیش تر تقویت کند. در مورد برخى دانش آموزان، نوشتن این باز خورد و داشتن زمان کافى براى واکنش دادن، کافى است. براى دیگران، ممکن است گفت و گوى رو در رو و توضیح نقاط قوت ضرورى باشد. در حقیقت باز خورد موثر آموزگار به زبانى قابل فهم براى دانش آموز، به او مى آموزد که چرا پاسخى صحیح یا نادرست است. علاوه بر این، دانش آموز با مقایسه کار خود با نمونه هاى ارائه شده از سوى آموزگار یا نمونه هاى نصب شده روى تخته اعلانات، مى تواند کار خود را ارزشیابى و باز خورد کار خود را تهیه کند.

 

باز خورد هاى توصیفى آموزگار باید به صورتى واضح و مفید، دانش آموز را در جهت پیشرفت راهنمایى کند. این باز خورد هاى توصیفى به جاى آنکه مانند شیوه سنتى ارزشیابى فقط خطاهاى دانش آموز را نشان بدهند، ‌سبب راهنمایى دانش آموزان در جهت عملکرد صحیح تر برا ى یادگیرى مى شوند. توجه داشته باشید که در یک باز خورد توصیفى صحیح، در هر زمان روى بهبود بخشیدن یک زمینه تاکید مى شود. در نهایت باید گفت معلم در این شیوه ارزشیابى با گفتن این واقعیت به دانش آموز که چه قدر به اهداف تعیین شده نزدیک شده است و معلم از او مى خواهد که در نهایت به چه جایگاهى برسد، تصویر بزرگترى را پیش روى او مى گشاید. به علاوه، معلم با مطرح کردن پیشنهاد هاى متنوعى براى کاستن فاصله بین آن چه که هستند و آن چه که باید باشند، به آنان کمک مى کند تا خلاقیت خود را در جهت ابداع راهکارهاى فردى براى پیشرفت به کار گیرند.

 

مهارت خود ارزشیابــــى

هدف نهایى ما این است که دانش آموزان هدایت فرایند یادگیرى را بر عهده گیرند . با وجود این، در اغلب موارد چگونگى رسیدن به این هدف مشخص نیست. ارزشیابى براى یادگیرى به دانش آموزان کمک مى کند که با پیشرفت در فراگیرى مهارت خود ارزشیابى، فرایند یادگیرى خود را تحت نظارت خود بگیرند. اصول ارزشیابى براى یادگیرى به هم مربوط اند: درست همان طور که دخالت دادن دانش آموزان در فرایند ارزشیابى باعث مى شود ارزشیابى بیشتر به نوعى آموزش شبیه شود، آنان باید یاد بگیرند که با استفاده از باز خورد توصیفى معلم به بهترین نحو ممکن خود را ارزشیابى کنند. در اینجا طرحى پیشنهاد مى شود که دانش آموزان بر اساس سه پرسش از خود در جهت خود ارزشیابى گام بر مى دارند . این پرسش ها عبارت اند از:

 

1. مى خواهـــم به کجا بــــرسم ؟

دانش آموزان براى پاسخ گویى به این پرسش باید اهداف آموزشى را به نحو روشن بشناسند. چنانچه دانش آموزان بدانند که براى رسیدن به چه هدفى باید تلاش کنند، آسانتر یاد مى گیرند. آموزگاران موظف اند که نه تنها در آغاز هر بخش از درس، بلکه در تمامى مراحل مختلف آن با ارائه توضیحات واضح و مداوم در امر درک هدف یادگیرى به دانش آموزان کمک کنند. آموزگاران زمانى به این هدف دست پیدا مى کنند که:

• جملاتى مانند "ما مى خواهیم یاد بگیریم که ..." را براى بیان کردن اهداف آموزشى به کار گیرند.

• از دانش آموزان بخواهند اهداف آموزشى را با صداى بلند بخوانند و اگر پرسشى درباره آنها دارند، مطرح کنند.

• آنچه را که دانش آموزان باید انجام دهند از آنچه که باید یاد بگیرند، مجزا سازند. در غیر این صورت، دستور العملها ممکن است بر آموزش هدفدار سایه افکنند. 

• دانش آموزان را آگاه کنند که چرا به یادگیرى یک مفهوم یا مهارت نیاز دارند، گام بعدى چیست و چگونه با آموزه هاى پیشین و آینده مرتبط میشود.

• اهداف آموزشـــــى را در کلاس درس پیاده کنند.

• نمونه کارهاى برجسته و نیز کارهاى با کیفیت پایین را به دانش آموزان نشان دهند تا آنان تفاوتها را ببینند. 

• از دانش آموزان بخواهند اهداف آموزشى را تکرار کنند یا به زبان ساده بگویند که یک هدف آموزشى از آنان چه مى خواهد.

 

2. در حال حاضـــر کجا هستم ؟

دانش آموزان مى توانند نمونه کارهاى خود را با نمونه کارهاى بهتر وبرجسته تر، مقایسه و سعى کنند تفاوت ها را تشخیص دهند. هم چنین مى توانند از باز خورد هاى سازنده معلم براى جمع آورى شواهدى از آن چه که مى دانند و آن چه که براى رسیدن به اهداف تعیین شده مى توانند انجام دهند، استفاده کنند. آنان مى توانند از آن دسته از پرسش هاى آموزگار بهره گیرند که براى واداشتن دانش آموزان به انعکاس آن چه که در راستاى اهداف آموزشى آموخته اند، مطرح مى شوند.

 

3. چگــــونه فاصله ام را کاهش دهـــــم ؟

ارزشیابى براى یادگیرى به دانش آموزان کمک مى کند که براى حرکت از موقعیت فعلى به سمت رسیدن به هدف نهائى چه کنند. دانش آموزان باید بدانند که براى رسیدن به اهداف مورد نظر، شرکت فعالانه در هدف آفرینى، تجزیه و تحلیل داده هاى حاصل از ارزشیابى و اندیشیدن به طرحى براى دستیابى به اهداف بعدى ضرورى است. دانش آموزان باید راهکارهاى مبتنى بر پرسش و پاسخ را براى از بین بردن فاصله موجود تا هدف نهائى بیاموزند. مثلا از خود بپرسند:چه کنم که کیفیت کارم بالاتر رود ؟ براى ایجاد این تغییر به چه نوع کمک خاصى نیازمندم ؟ از چه کسى مى توانم کمک بگیرم؟ به چه منابعى احتیاج دارم؟

 

همــــه دانش آمـــوزان خوب یاد مــــى گیرند.

یاد گرفتن خود ارزشیابى و خوکردن به مهارتهاى آن در حیطه توانایى همه دانش آموزان است. دانش آموزان با ارزشیابى منظم خود، مسئولیت بیشترى در قبال یادگیریشان بر عهده مى گیرند. در حقیقت استفاده صحیح از روش ارزشیابى براى یادگیرى، از جمله ابزار هاى آموزشى آموزگاران با تجربه جهت ایجاد اعتماد به نفس در فرا گیران است. این روش، موقعیتى را فراهم مى آورد تا دانش آموزان فرایند یادگیرى خود را زیر نظر بگیرند و در این زمینه با دیگران گفتگو کنند. همانطور که میدانید واکنش دانش آموزان به نمره متفاوت است، برخى آنرا تشویق و برخى آنرا تنبیه مى پندارند. آنانیکه موفق بوده اند به تلاش خود ادامه مى دهند و آنانیکه موفق نبوده اند ممکن است از تلاش کردن باز مانند.

 

اما همه دانش آموزان به ارزشیابى که موفقیت را مورد توجه دارد نه سنجش را، پاسخ مثبت مى دهند. معلمان مى توانند با تلاش مداوم درستى ارزشیابى هاى روزانه خود را بهبود بخشند، باز خورد هاى توصیفى را که به دانش آموزان عرضه مى کنند، آموزنده تر سازند و میزان دخالت دانش آموزان را در فرایند ارزشیابى بیشتر کنند. در نهایت، به کار گیرى چنین روشى به منزله استفاده از نوعى ابزار در جهت پیشرفت آموزش است که به پرورش دانش آموزان مسئول، با انگیزه و خود هدایتگر منجر مى شود.

 

" معلمانى که نتوانند براى چند ساعت دانش آموزان را در کلاس درس به هیجان بیاورند و آنانرا در فرایند یادگیرى دخالت دهند، نباید آنجا باشند. "

"John Roueche "

+ نوشته شده توسط سهـــراب شـکرانه نــنـــه کـران در یکشنبه هفدهم دی 1385 و ساعت 17:40 | < type=text/java>
GetBC(30);
آرشیو نظرات